XΩΡΙΣ ΣΥΝΟΡΑ 103 Ποιους θεωρείς τους σημαντικότερους σταθμούς στην πορεία σου από το 2002 που ξεκίνησες με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα μέχρι σήμερα που βρίσκεσαι στη θέση του Διεθνούς Προέδρου; Σε ένα ταξίδι 17 συνολικά χρόνων, οι σταθμοί είναι πολλοί και ο καθένας έχει την αξία και τη σημασία του. Γνώρισα τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα συμμετέχοντας ως γιατρός σε αποστολές ενώ στη συνέχεια βρέθηκα και σε θεσμικές θέσεις ως εκλεγμένο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ελληνικού Τμήματος της οργάνωσης. Όλες οι μέχρι τώρα εμπειρίες μού έδωσαν δυνατά μαθήματα παρά τις δυσκολίες και τις προκλήσεις που αναπόφευκτα περιέκλειαν. Σίγουρα το ξεκίνημά μου στις πολυκλινικές για τη στήριξη μεταναστών στην Ελλάδα και η πρώτη μου αποστολή στην Αφρική σε πρόγραμμα αντιρετροϊκής θεραπείας στη Ζάμπια κρατούν μια ξεχωριστή θέση στο μυαλό και την καρδιά μου. Η δεύτερη μάλιστα αποτέλεσε έναν σταθμό στην πορεία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, καθώς συνδέθηκε με τη μείωση του κόστους των φαρμάκων για το HIV/AIDS που έδωσε ελπίδα σε πολλούς ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και έφηβοι. Ήταν ένας μεγάλος αγώνας που κερδήθηκε στο όνομα των ασθενών μας μέσα από τη συσπείρωση πολλών δυνάμεων. Οι ιατρικές μας ομάδες με την υποστήριξη νομικών αλλά και πολιτών, κυρίως ασθενών, που ευαισθητοποιήθηκαν και κινητοποιήθηκαν δυναμικά, ανάγκασαν τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρίες να σπάσουν το μονοπώλιο των πατεντών με αποτέλεσμα να μειωθεί σημαντικά το κόστος των αντιρετροϊκών φαρμάκων. Αυτό σήμαινε ότι έγιναν επιτέλους προσιτά στους ασθενείς μας που μέχρι τότε ήταν ξεχασμένοι και σε μεγάλο βαθμό καταδικασμένοι. Ήταν αναμφίβολα μια σημαντική κατάκτηση, μια πολιτική πράξη, μια δυνατή απάντηση έναντι του οικονομικού κέρδους που έστεκε πάνω από όλα. Εξάλλου, αυτός είναι ένας διαχρονικός στόχος των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, να διατηρούμε την αξία της ανθρώπινης ζωής οπουδήποτε στον κόσμο πάνω από οποιαδήποτε εμπορική αξία ή σκοπιμότητα. Ποια είναι η πιο δυνατή εμπειρία που θυμάσαι από τις αποστολές σου; Οι εμπειρίες είναι πολλές και δύσκολα ξεχωρίζεις κάποια, όταν συνδέονται ουσιαστικά με την ανθρώπινη ζωή. Όλες έχουν τη μοναδικότητά τους. Και ενώ πολλές προέρχονται από χώρες της Αφρικής, όπου βρέθηκα παλιότερα αλλά και πιο πρόσφατα, μία εμπειρία που παραμένει πολύ δυνατή για πολλούς και ιδιαίτερους λόγους, συνδέεται με την Ελλάδα. Πρόκειται για την αξεπέραστη εικόνα του βλέμματος των παιδιών στον καταυλισμό προσφύγων και μεταναστών στη Μόρια της Λέσβου που επισκέφθηκα πριν από λίγο καιρό. Ένιωσα ότι η κενότητα που αντίκρισα στα μάτια τους συνεπάγεται τη στέρηση της παιδικής τους ηλικίας και μιας έμφυτης αισιοδοξίας και δύναμης που τη συνοδεύει. Αυτό το «άδειασμα» δεν οφειλόταν μόνο στις ακραίες συνθήκες που πολλά παιδιά είχαν ζήσει στις ρημαγμένες χώρες τους, αλλά και στη νέα σκληρή ακρότητα με την οποία τους υποδέχτηκε η πιο αναπτυγμένη και προοδευτική Ευρώπη. Είναι εξάλλου γνωστό ότι η αντιμετώπιση των παιδιών αποτελεί έναν πολύ βασικό δείκτη πολιτισμού για όλες τις κοινωνίες. Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα; Η ποινικοποίηση και η στοχοποίηση της ανθρωπιστικής και ιατρικής δράσης και, κατά προέκταση, της ίδιας της πράξης αλληλεγγύης. Τα τελευταία χρόνια οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα έχουμε υπάρξει πολλές φορές στόχος επιθέσεων. Κατά καιρούς, νοσοκομεία μας βομβαρδίζονται και η πρόσβαση σ' εκείνους που μας έχουν περισσότερο ανάγκη γίνεται αδύνατη. Σε αυτές τις περιπτώσεις τόσο οι άνθρωποι που περιθάλπουμε όσο και το προσωπικό μας τίθενται σε έναν μεγάλο κίνδυνο. Σε αυτό οφείλουμε να απαντάμε όσο δύσκολο και αν είναι. Με τη δράση και τη μαρτυρία μας. Με κάθε ευκαιρία θα πρέπει να θυμίζουμε πως τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από την ανθρώπινη ζωή. Η ιατρική πράξη δεν γνωρίζει διακρίσεις και πρέπει να γίνεται σεβαστή ακόμη και στις πλέον ακραίες συνθήκες, όπως είναι ένας πόλεμος, και αυτό είναι κάτι που θα συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε όπου και αν βρεθούμε. Ποια θεωρείς τη μεγαλύτερη κρίση που συμβαίνει αυτήν τη στιγμή στον πλανήτη; Ο πλανήτης μας ταλανίζεται από διαφορετικές κρίσεις ταυτόχρονα. Δείτε τις εμπόλεμες ή βίαιες συγκρούσεις σε Συρία, Υεμένη ή στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, το ξέσπασμα επιδημιών, όπως ο Έμπολα, τον εκτοπισμό και τη μετακίνηση πληθυσμών ανά τον κόσμο σε ένα κλίμα αβεβαιότητας και με φόντο ένα κλιματικό επείγον. Όλα αυτά διαμορφώνουν ένα ιδιαίτερα απαιτη5 © MSFPierre-Yves Bernard
6 Publizr Home