του από την ίδια την λαϊκή κυριαρχία και υπηρετεί το «κοινό συμφέρον» του κράτους – λαού. Παρατηρούμε, λοιπόν , πως η έννοια του έθνους επιστρατεύεται ως ένα φαντασιακό κατά την διάρκεια της ταξικής πάλης μεταξύ της απερχόμενης άρχουσας τάξη των φεουδαρχών και της επερχόμενης άρχουσας τάξης του κράτους και του κεφαλαίου, ομαδοποιώντας βίαια τις κοινωνίες με βάση ασαφή πολιτισμικά χαρακτηριστικά , τα οποία όπου δεν υπήρχαν επιβλήθηκαν κάθετα. Ο πρώιμος εθνικισμός εμφανίζεται, επίσης, ως ένα προοδευτικό ρεύμα που αναζητούσε την οργάνωση μιας χώρας σε μία ενιαία πολιτική κοινότητα εδαφικά και διοικητικά προσδιορισμένη. Υπό αυτή την έννοια η δημιουργία των εθνών αποτελεί μια συνθήκη αναγκαία για την ανάδυση της κοινοβουλευτικής δημοκρατίας και του καπιταλισμού. Η πρωταρχική πολιτική σημασία του έθνους εξομοίωνε τον λαό με το κράτος δημιουργώντας την εξίσωση έθνος = κράτος = λαός3 . Σύμφωνα μ’ αυτή την εξίσωση, προβάλλεται η αντίληψη πως το έθνος είναι το σύνολο των πολιτών που υπάγεται με την θέληση του στην ίδια κεντρική εξουσία, δημιουργώντας μια άμεση σύνδεση με την αστική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Βέβαια, στο πλαίσιο αυτής της εξίσωσης, δεν ορίζεται με σαφήνεια τι είναι ο λαός και δεν υπάρχει συνάφεια μεταξύ λαού και έθνους βάσει γλωσσικών, πολιτισμικών ή άλλων «αντικειμενικών» κριτηρίων. Για παράδειγμα, όσον αφορά το ιταλικό κράτος, όπως έχει υπολογιστεί, κατά την στιγμή της ενοποίησης του το 1860 μόνο το 2,5% του πληθυσμού του χρησιμοποιούσε την ιταλική γλώσσα για καθημερινούς σκοπούς4. Στην Γαλλία αντίστοιχα, το 1789 το 50% των Γάλλων δεν μιλούσαν καθόλου την γαλλική γλώσσα και μόνο το 12-13%, ποσοστό προερχόμενο από την αστική τάξη, την μιλούσαν «σωστά»5. Αυτό που χαρακτήριζε το έθνος κατά κύριο λόγο είναι ότι αντιπροσώπευε ένα «κοινό συμφέρον» έναντι κάποιου άλλου, διαμορφώνοντας με αυτό τον τρόπο ένα φαντασιακό συλλογικό «εμείς» το οποίο αντίκειται προς αυτό «των άλλων». Η περίοδος δημιουργίας των εθνικών κρατών συμπίπτει χρονικά με την ανάδυση της αστικής τάξης και την κλασική περίοδο του αστικού φιλελευθερισμού. Η καπιταλιστική ανάπτυξη του 19ου αι. και των αρχών του 20ου συνδέεται με τις εθνικές οικονομίες ενός αριθμού εκτεταμένων εδαφικά κρατών που συγκροτούν τον «ανεπτυγμένο κόσμο». Η συγκρότηση οικονομιών που καθορίζονται από εθνικά - κρατικά σύνορα συνεπάγεται μια σειρά οικονομικών πλεονεκτημάτων διαχείρισης για το κράτος και το κεφάλαιο και παράλληλα συντελεί στον 3 E.J Hobsbawn, Έθνη και Εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα. Πρόγραμμα, μύθος , πραγματικότητα 4 Tulio de Mauro, Storia linguistica dell’ Italia unita 5 Ferdinand Brunot, Histoire de la langue francaise
10 Publizr Home