κράτους»1, χωρίς αυτή η έννοια να σχετίζεται με την σύγχρονη, κατά βάση πολιτική έννοια του πατριωτισμού. Η κοινότητα του έθνους δεν υπάρχει εκ των προτέρων όπως υποστηρίζει η εθνικιστική ιδεολογία, ούτε μπορεί να θεωρηθεί πως έχει αδιάλειπτη συνέχεια και αρχέγονες ρίζες που βασίζονται σε κάποια κοινά χαρακτηριστικά των μελών που την απαρτίζουν, όπως η κοινή γλώσσα, το κοινό έδαφος, η κοινή ιστορία, τα κοινά πολιτισμικά χαρακτηριστικά. Τα «αντικειμενικά» αυτά κριτήρια με βάση τα οποία ορίζεται το έθνος είναι κριτήρια θολά, μετατοπιζόμενα και διφορούμενα, τα οποία αρχικά στις περισσότερες περιπτώσεις χαρακτηρίζουν ένα μειοψηφικό σύνολο της κοινότητας του «έθνους». Στην συνέχεια, αυτά τα «κοινά χαρακτηριστικά» κατασκευάζονται και επιβάλλονται κάθετα στο κοινωνικό σύνολο εντός του πλαισίου του ήδη διαμορφωμένου έθνους – κράτους, το οποίο στοχεύει στην ομογενοποίηση του εντός των συνόρων πληθυσμού του. Το έθνος, λοιπόν, αποτελεί μία κατά φαντασίαν κοινότητα, η οποία μπορεί να οριστεί μόνο εκ των υστέρων, μετά την συγκρότηση του, η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την συγκρότηση του κράτους. «Είναι το κράτος που δημιουργεί το έθνος και όχι το έθνος που δημιουργεί το κράτος»2 Η ιστορία του 19ου αι. μπορεί να θεωρηθεί ως η ιστορία οικοδόμησης των εθνών – κρατών . Ήδη από τα τέλη του 18ου αι. συντελείται η συγκρότηση του γαλλικού έθνους - κράτους έπειτα από την αστικοδημοκρατική επανάσταση του 1789. Έπειτα κατά την περίοδο μεταξύ 1830 - 1880 συντελείται μία μαζική παραγωγή εθνών - κρατών με βάση την αρχή των εθνοτήτων. Σε αυτή την περίοδο της πρωταρχικής συγκρότησης των εθνών – κρατών εντοπίζουμε ορισμένες ιδεολογικές και υλικές λειτουργίες του έθνους – κράτους , οι οποίες αναδύθηκαν εκείνη την περίοδο. Η έννοια του έθνους εμφανίζεται ως ένα νέο συνεκτικό στοιχείο του πληθυσμού. Κατά τον 18ο και τον 19ο αι., υπό την επίδραση των ιδεών της Αναγέννησης και του Διαφωτισμού, ο ρόλος της θρησκείας ως συνεκτικό στοιχείο των ευρωπαϊκών κοινωνιών ατονεί και κατά συνέπεια η εξουσία των βασιλιάδων που εκπροσωπούσαν κατά την προηγούμενη περίοδο την θεϊκή εξουσία επί της γης φθίνει. Παράλληλα συντελείται ένας σταδιακός εκδημοκρατισμός , ιδιαίτερα από το 1870 και έπειτα, που εντείνει το πρόβλημα της νομιμότητας των αρχόντων. Με την διαίρεση του πληθυσμού σε έθνη - κράτη η εξουσία του βασιλιά που προέρχεται από την θεϊκή δύναμη (ελέω θεού βασιλεύς) αντικαθίσταται από την κοσμική εξουσία του κράτους , το οποίο θεωρείται πως αντλεί την εξουσία 1 E.J Hobsbawn, Έθνη και Εθνικισμός από το 1780 μέχρι σήμερα. Πρόγραμμα, μύθος , πραγματικότητα 2 Ρούντολφ Ρόκερ, Εθνικισμός και πολιτισμός
9 Publizr Home